Su ve besinler biyolojik varlıklar için hayati önem taşımaktadır. İnsan vücudunun yaklaşık %70'i ni oluşturan ve hayati önem taşıyan suya, bazı mikroorganizmaların karışması hastalığa neden olabilmektedir. Bütün dün¬yada olduğu gibi ülkemizde de su ve besinlerle bulaşan hastalıklar önemli halk sağlığı sorunları arasında yer almakta ve görüldükleri yerde önemli salgınlara yol açmaktadırlar. Salgınlardan dolayı ülke ekonomisinde de önemli kayıplara yol açarak iş ve iş gücü kayıplarına, okul devamsızlıklarına yol açmaktadır.
Seyahatlerin artması, insanların demografik ve davranış özellikleri ile ekolojik değişimler, su ve besinlerle bulaşan enfeksiyonların yaygınlaşmasında etkili olmaktadır. Bu hastalıklar, genellikle dışkı ağız yoluyla bulaşır. Dışkı ile kirlenmiş su ve besinler sağlam insan lan hasta eder.
Hijyen koşullarının kötü olduğu, kişilerin temizlik alışkanlığının az olduğu, kirli sular, açık tuvaletler, açıkta satılan yiyeceklerin ve sinek, böcek, fare gibi canlıların çok olduğu yerlerde sık görülürler. Bu yolla bulaşan hastalıklar; tifo, sanlık, dizanteri, kolera, birçok parazitik hastalıklar ve besin zehirlenmeleridir.
Su ve besinlerle bulaşan hastalıklardan korunma amacıyla dikkat edilmesi gereken temel kurallar:
* Eller bol su ve sabunla sık sık yıkanmalıdır.
* Sağlıklı ve yeterli su temin edilmelidir.Temiz olduğundan emin olunmayan sular kaynatılarak kullanılmalıdır.
* Tuvaletlerin temiz tutulması sağlanmalı, mutlaka su ve sabun bulundurulmalıdır. Yerlerin, tuvaletlerin vs temizliğinde çamaşır suyu kullanılması (1 ölçü çamaşır suyu ile 9 ölçü suyun karıştırılması ile elde edilen karışımla temizlenmesi) hastalıkların bulaşmasını önemli ölçüde azaltacaktır.
* Karasineklerle mücadele için evde çöpler kapalı kovalarda biriktirilmelidir.
* Çiğ yenmesi gereken sebze ve meyveler, temiz su ile yıkandıktan sonra yenmelidir.
* Pişirilerek yenen yiyecekler güvenli bir şekilde hazırlanmalı, açıkta bekletilmemeli, tüketilememişse uygun saklama koşullarına dikkat edilerek saklanmalıdır.
* Açıkta satılan yiyeceklerin yenmemesi gereklidir.
* Konserve olarak tüketilecek gıdaların ambalajında bombaj, ezik olmamasına dikkat edilmelidir
* Son kullanma tarihi geçmiş hiçbir yiyeceğin tüketilmemesi gereklidir.
* Bebekler anne sütü ile beslenmelidir.
* Kişide karın ağrısı, ishal ve kusma belirtileri ortaya çıkarsa hekime başvurmalıdır.


Dr. Perihan ALKAN